ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ත්‍රී ප්‍රජනන පද්ධතිය ආශ්‍රිත පිලිකා වල වර්ධනයක් දකින්නට ලැබේ. ජාතික පිලිකා මර්ධන ව්‍යාපෘතියේ දත්ත වලට අනුව 2009 වසරේදී කාන්තාව 2000ක් පමණ මෙයට ගොදුරු වී ප්‍රතිකාර ලබා ඇත. එය මේ වනවිට ක්‍රමක්‍රමයෙන් වැඩිවෙමින් පවතී. එයට හේතුලෙස වස විස සහිත ආහාර භාවිතය, මානසික ආතතිය, පරිසර දුෂණය වැනි පසුබිම් කරුණු හේතුවුවත් නිශ්චිත වශයෙන් එක් එක් පිළිකාවට හේතුවන කරුණු (risk factors ) ලෙස නොදැක්වේ. ප්‍රධාන නාරි වේද පිළිකා වර්ග 4කි. ඒවා නම්; ගැබ් ගෙල පිළිකා ( Cervical Cancers) ඩිම්බ කෝෂ පිළිකා ( Ovarain Cancers) ගර්භාෂ පිළිකා ( Uterine/endometrial Cancers) පිටත ලිංගේන්ද්‍රිය ආශ්‍රිත පිළිකා ( Vulval Cancers) ඊට අමතරව යෝනි මාර්ගයේ පිලිකා ( Vaginal Cancers) ඉතාමත් කලාතුරකින් දැකිය හැකි අතර, ගැබ් ගැනීමකදී කලලාවාරික පටක නිසි පරිදි වර්ධනය නොවීමෙන් ඇතිවන සංකුලතා ( Gestational trophoblastic disease)  පිලිකා දක්වා වර්ධනය විය හැකිය. එය gestational choriocarcinoma තත්වයක් ලෙස හැඳින්වේ. මේවායින් ඩිම්බ කෝෂ පිලිකා හැර අන් සියලුම පිලිකා බොහොමයක් මූලික අවස්ථාවේම හඳුනාගත හැකි අතර, ප්‍රතිකාර මගින් 100%ම සුව කරගත හැකිය. ඩිම්බ කෝෂ පිළිකාද සාර්ථක සැත්කම් හා නාශක ඖෂධ මගින් වසර 5-10ක් වැනි දිගු කාලයක් පාලනය කල හැකිය. එම නිසා මුලික රෝග ලක්ෂණ ගැන අවබෝධය මෙන්ම ප්‍රතිකාර සඳහා යොමුවීමද වැදගත්ය. ප්‍රධාන රෝග ලක්ෂණ පහත දැක්වේ. ගැබ් ගෙල පිළිකා ( Cervical Cancers) අසාමාන්‍ය pap  පරීක්ෂණය මාසික ඔසප්වීම් අතරෙහි වන රුධිර වහනය ලිංගික සංසර්ගයෙන් පසුව වන රුධිර වහනය දුගඳ හමන යෝනි ශ්‍රාවය ඩිම්බ කෝෂ පිළිකා ( Ovarain Cancers) වයස 45 - 50 දී පමණ ඇතිවන බඩේ දැවිල්ල / බඩ පිපුම ( Gastritis තත්වය) කෑම අරුචිය උදරය ඉදිරියට නෙරා  ඒම. ගර්භාෂ පිළිකා ( Uterine/endometrial Cancers) ආර්තවහරණයෙන් පසුව සිදුවන රුධිර වහනය වයස 45 - 50 දී වන අක්‍රමවත් රුධිර වහනය ලිංගේන්ද්‍රිය ආශ්‍රිත පිළිකා ( Vulval Cancers) ලිංගේන්ද්‍රිය තදින් කැසීම / තුවාල/ ගැටිති / ඉන්නන්. සමේ අලුතින් ඇතිවන ලප මෙම රෝග ලක්ෂණ තිබේනම් ළඟම තිබෙන නාරිවේද සායනයට හැකි ඉක්මනින් යොමුවීම වැදගත්ය. මන්ද එය සුව කල හැකි පිලිකාවක මුලික රෝග ලක්ෂණය විය හැකි බැවිනි. එක් එක් පිලිකා ප්‍රතිකාර විධි ගැන හැදින්වීමක් වෙනම ලිපි පෙළක පළවේ...

ගර්භාෂය යනු පෙයාස් ගෙඩියක හැඩය ඇති අවයවයක්. මෙය සෑදී ඇත්තේ ප්‍රධාන වශයෙන් මාංශ පේශි වලින්. ගර්භාෂයේ ඇතුළත බිත්තියේ ආවරණය කරන endometrium නමැති සෛල ස්තරයක් තියනවා. මෙම සෛල ස්තරයෙන් හට ගන්නා පිළිකා තමයි සාමාන්‍යයෙන් ගර්භාෂයේ පිළිකා යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබන්නේ. කාන්තාවන්ට ඇතිවෙන පිළිකා අතරින් ගර්භාෂයේ පිළිකා ප්‍රධාන තැනක් ගන්නවා. සාමාන්‍යයෙන් තරුණ කාන්තාවන් අතර මෙම පිළිකාව එතරම් සුලබ නැහැ. නමුත් ආර්ථවහරණයෙන් පසු කාන්තාවකට ගර්භාශයේ පිළිකා සෑදීමේ අවදානම වැඩි වෙනව. මේ නිසා ආර්ථවහරණයෙන් පසු ඇතිවෙන කිසියම් හෝ රුධිර වහනයක් මෙම පිළිකාවක ලක්ෂණයක් විය හැකි බැවින් එය සුලු කොට තැකිය යුතු රෝග ලක්ෂණයක් නොවෙයි. ස්ථුලතාවය, හෝමෝන ප්‍රතිකාර ලබාගැනීම වැනි හේතූන් මෙම පිළිකාව ඇතිවීමට අවදානම් සාධක ලෙස හඳුන්වනවා. මෙහි ප්‍රධානතම රෝගී ලක්ෂණය වන්නේ යෝනි මාර්ගයෙන් අසාමාන්‍ය ලෙස රුධිර වහනයයි. යම්කිසි කාන්තාවකට අසාමාන්‍ය‍ ලෙස රුධිර වහනයක් තිබේ නම් සාමාන්‍යයෙන් වෛද්‍යවරු පිළිකාවක් ඇත් දැයි පරීක්ෂා කිරීමට පරීක්ෂණ පවත්වනවා. විශේෂයෙන් කාන්තාවකගේ වයස අවුරුදු 50කට වැඩි නම්, එසේත් නැත්නම් කාන්තාවක් ආර්ථවහරනයට පත්වී ඇත්නම් යෝනි මාර්ගයෙන් සිදු වන රුධිර වහනයක් කිසිසේත්ම සාමාන්‍ය නැහැ. එවැනි අවස්ථාවක ඉක්මනින් ම පරීක්ෂණ සඳහා යොමු වීම වැදගත්. මෙම පිළිකාව හඳුනා ගැනීමට මූලික පරීක්ෂණ කිහිපයක් තිබෙනවා. 1. ස්කෑන් පරීක්ෂාව ස්කෑන් පරීක්ෂාවක් මගින් ගර්භාෂයේ ඇතුළත ඇති endometrium නමැති ඉතා තුනී බිත්තිය ඉතා පැහැදිලිව දැක ගැනීමේ හැකියාව තිබෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් ස්කෑන් පරීක්ෂාවක් යෝනි මාර්ගය තුලින් සිදු කරන අතර එමගින් ගර්භාෂයේ ඇතුළත බිත්තියේ ඝනකම නිර්ණය කිරීමට හැකියාව ලැබෙන අතර එහි යම්කිසි අසාමාන්‍යතාවක් ඇත් දැයි වෛද්‍යවරයාට පරීක්ෂා කිරීමේ හැකියාව ලැබෙනවා. එමගින් එහි පිළිකාවක ලක්ෂණ තිබෙනවා ද නැතිනම් එහි පිළිකාවකට අවදානම් තත්වයක් තිබෙනවා ද කියා අනුමාන කිරීමට හැකියි. 2. Endometrial Biopsy ගර්භාෂයේ ඇතුළත බිත්තියේ කුඩා සාම්පලයක් ගෙන පරීක්ෂණාගාරයට යැවීම තුලින් මේ පිළිබඳ ව සැක හැර දැන ගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා.  මෙම පරීක්ෂණය endometrial biopsy යනුවෙන් හැදින්වෙනවා. මෙම පරීක්ෂණය සිහි නැති කිරීමෙන් හෝ වේදනා නාශකයකින් තොරව සායනයකදි සිදු කල හැකි සරල පරීක්ෂණයකි. නමුත් කලකට ඉහත දී මෙම පරීක්ෂණය සිදු කලේ ශල්‍යාගාරයක් තුල සිහි නැති කිරීමෙන් පසුවයි. එම පරීක්ෂණය D&C යනුවෙන් හඳුන්වනු ලැබේ. දැනට endometrial biopsy යනුවෙන් හඳුන්වන පරීක්ෂණය සඳහා නිර්වින්දනයක් හෝ වේදනා නාශක ඖෂධයක් අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. 3. Hysteroscopy පරීක්ෂාව Hysteroscopy පරීක්ෂාවේ දී ගර්භාෂය ඇතුළත කුඩා කැමරාවක් මගින් නිරීක්ෂණය කර පිළිකාවක් ඇත් දැයි ඉතාමත් ම නිවැරදිව දැන ගැනීමේ හැකියාව තිබෙනවා. මෙම පරීක්ෂණයත් මිලි මීටර 4ක පමණ ප්‍රමාණයේ ඉතා කුඩා උපකරණයක් භාවිතා කර නිර්වින්දනයකින් තොරව සිදු කල හැකියි. ඉහත පරීක්ෂණ මගින් ගර්භාෂයේ පිළිකාවක් තිබේ දැයි ඉතාමත් ම නිවැරදිව හඳුනා ගැනීමට හැකියාවක් ලැබෙනවා. මූලික අවස්ථාවක ගර්භාෂයේ පිළිකාවක් හඳුනා ගත හොත් එය බොහෝ විට සුව කල හැකියි. මේ නිසා ප්‍රතිකාර වලට යොමු වීම ඉතාමත් ම වැදගත්. ගර්භාෂයේ ඇතිවෙන පිළිකා සඳහා සිදු කරන ප්‍රතිකාර ක්‍රම කිහිපයක් ම තිබෙනවා. ප්‍රධාන වශයෙන් ම සිදු කරන ක්‍රමය තමයි ශල්‍යකර්මයක් මගින් ගර්භාෂය, ඩිම්බ කෝෂ සහ පැලෝපීය නාලයන් ඉවත් කිරීම. මෙම ශල්‍යකර්මය සිදු කල හැකි ආකාර කිහිපයක් ම තිබෙනවා. මින් ප්‍රධානතම ප්‍රතිකාර ක්‍රමය ශල්‍යකර්මයයි. ශල්‍යකර්මයේ දී ගර්භාෂය ඩිම්බ කෝෂ හා පැලෝපීය නාල ඉවත් කිරීම සිදුකරනව. ඊට අමතරව සමහර අවස්ථා වලදී උදර කුහරය තුල ඇති සහ ශ්‍රෝණි කුහරය තුල ඇති වසා ගැටිති ඉවත් කිරීමකුත් සිදු කිරීමට පුළුවන්. මෙම ශල්‍යකර්මය සාමාන්‍ය‍යෙන් සිදු කරන්නේ විවෘත ශල්‍යකර්මයක් ලෙසයි. නමුත් මෙම ශල්‍යකර්මය laparoscopy හෙවත් කුඩා කැමරාවක් ආධාරයෙන් බලා ඉතාමත් කුඩා කැපුම් කිහිපයක් උදරයේ ඇති කරමින් සිදු කිරීමේ හැකියාව දැන් තිබෙනවා. එහි දී ශල්‍යකර්මයෙන් පසු නැවතත් ප්‍රකෘති තත්වයට පත්වීම ඉතාමත් ම වේගවත්.  එමෙන්ම වේදනාවත් අවමයි. Laparoscopy ක්‍රමයට මෙම ශල්‍යකර්මය කිරීමේ පහසුකම දැනට ශ්‍රී ලංකාවේ තිබෙනවා. ඒවගේම නවතම තාක්ෂණය යොදා ගනිමින් robotic hysterectomy නමැති ශල්‍යකර්ම ක්‍රමය දැන් ලෝකයේ හඳුන්වා දී තිබෙන නමුත් මේ විට ශ්‍රී ලංකාවේ ඒ සඳහා පහසුකම් නැහැ. ශල්‍යකර්මයෙන් පසු සාමාන්‍යයෙන් බොහෝ රෝගීන් සම්පුර්ණයෙන් සුවය ලබනවා. නමුත් සමහර රෝගීන්ට ශල්‍යකර්මය තුල දී ඉවත් කිරීමට නො හැකි වසා ගැටිති තුල තිබෙන පිළිකා සෛල ඉවත් කිරීම සඳහා විකිරණ ප්‍රතිකාර නිර්දේශ කිරීමක් සිදුකරනව. සාමාන්‍යයෙන් ගර්භාශයේ ප්‍රතිකාර සඳහා පිළිකා නාශක ඖෂධ භාවිතා කරන්නේ නැහැ. නමුත් සමහර රෝගීන්ට ඖෂධ ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය වන්නට පුළුවන්. ඒවගේම හෝමෝන ප්‍රතිකාර ක්‍රමත් යොදා ගන්නා අවස්ථා තිබෙනවා. එහි දී progesterone නමැති හෝමෝනය ඉතාමත් ම අධික මාත්‍රාවකින් මෙම ප්‍රතිකාර සඳහා යෙදා ගන්නවා. මූලික අවස්ථාවේ දී හඳුනා ගන්නා ගර්භාෂයේ පිළිකාවන් බොහෝමයක් සම්පුර්ණයෙන් සුව කිරීමේ හැකියාව තිබෙනවා. නමුත් ප්‍රමාද වී හඳුනා ගන්නා ගර්භාෂයේ පිළිකා සම්පුර්ණයෙන් සුව කල නො හැකියි. කෙසේ වෙතත් ප්‍රතිකාර මගින් ජීවිත කාලය දීර්ඝ කිරීමත්, ඇතිවෙන රෝග ලක්ෂණ අවම කිරීමටත් හැකියාව තිබෙන නිසා ඔබට පිළිකාවක් ඇත්නම්  ප්‍රතිකාර සඳහා විශේෂිතවු ප්‍රතිකාර මධ්‍යස්ථානයකට ඉතා ඉක්මනින් යොමු වීම  ඉතාමත් ම වැදගත්...

කාන්තාවකට ඩිම්බ කෝෂ දෙකක් තිබෙනවා. මේවායින් මසකට වරක් ඩිම්බයක් පිටවීම සිදු වනවා. ඩිම්බ කෝෂ දෙක පිහිටා තිබෙන්නෙ ගර්භාෂයට ආසන්න ව ඊට පිටුපසින්. ඩිම්බ කෝෂයක ඇති වන බොහෝ ගෙඩි පිළිකා නෙමෙයි. නමුත් සමහර කාන්තාවන්ට ඩිම්බකෝෂ වල පිළිකා ඇතිවෙනවා. බොහෝ විට මෙම පිළිකා ඇති වන්නේ ඩිම්බ කෝෂයේ මතුපිට ඇති සෛල වලින්. ඒවා epithelial cancer ලෙස හඳුන්වනවා. මීට අමතරව ඩිම්බ කෝෂයේ ඇතුළත සෛල ස්තර වලින් හට ගන්නා පිළිකා තිබුනත් ඒවා එතරම් සුලභ නැහැ. ඩිම්බ කෝෂවල පිළිකා සඳහා අවදානම් තත්වයන් වයස (80% ක් පමණ මෙම පිළිකා ඇති වන්නේ වයස අවුරුදු 50ට වැඩි කාන්තාවන්ට‍) තරබාරු බව පවුලේ කිසිවකුට ඩිම්බ කෝෂයේ හෝ පියයුරු පිළිකාවක් තිබීම. ජීවිත කාලය තුල ඩිම්බ පිටවී ඇති වාර ගනන. (මවු කිරි දීමේ දී සහ පවුල් සැලසුම් පෙති භාවිතා කිරීමේ දී ඩිම්බ පිටවීමක් සිදු නොවන නිසා එවැනි කාන්තාවන්ට පිළිකා අවදානම අඩුයි.) ඔබට පහත රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම් ඩිම්බකෝෂ පිළිකාවක් ඇත් දැයි සැක කරන්න පුළුවන්. යටි බඩේ වේදනාව ලිංගික එක්වීමේ දී ඇති වන බඩේ වේදනාව බඩ ඉදිමීම කෑම අප්‍රිය කම සහ බඩේ පිරුණු ස්වභාවය මල පහ කිරීමේ දී සහ මුත්‍රා පිට කිරීමේ දී ඇති වන අපහසුතාවන් මෙවැනි රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම් වෛද්‍යවරයෙක් ලවා පරීක්ෂා කරවා ගැනීම ඉතා වැදගත්. එහි දී වෛද්‍ය වරයා ස්කෑන් පරීක්ෂණයක් නිර්දේශ කරනව. එමගින් ඩිම්බ කෝෂවල අසාමාන්‍යතා වන් හඳුනා ගන්න පුළුවන්. පිළිකාවක් ඇති බවට සැකයක් ඇත්නම් වෛද්‍ය වරයා CA125 ලෙස හඳුන්වන රුධිර පරීක්ෂණයක් නිර්දේශ කරනව. එහි අගය සහ ස්කෑන් පරීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල මත පිළිකාවකට ඇති අවදානම දැන ගන්න පුළුවන්. ඩිම්බ කෝෂ පිහිටා ඇත්තේ උදරය ඇතුළත නිසා මෙම පිළිකාවක් තරමක් විශාල වන තෙක් රෝග ලක්ෂණ පෙන්වන්නේ නැහැ. එම නිසා මූලික අවස්ථාවේ දී මෙය හඳුනා ගැනීම අසීරුයි. නමුත් එසේ හඳුනා ගතහොත් ශල්‍ය කර්මයක් මගින් සම්පූර්ණයෙන්ම පිළිකාව ඉවත් කල හැකියි. ඩිම්බ කෝෂයේ පිළිකාවක් ඇති බොහෝ කාන්තාවන්ට ශල්‍යකර්මයකට භාජනය වීමට සිදු වනවා. එහි දී ගර්භාෂය, ඩිම්බ කෝෂ, පැලෝපීය නාල සහ omentum ලෙස හඳුන්වන බඩවැලට සම්බන්ධ මේද ස්තරයක් ඉවත් කිරීම සිදුවනව. ඉන් පිටතට පැතිරුණු පිළිකාවක් නම් හැකි තරම් පිළිකා පටක ඉවත් කිරීම ශල්‍යකර්මයේ දී සිදුකරනව. නමුත් පමාවී හඳුනා ගන්නා පිළිකාවක් ශල්‍යකර්මයක් මගින් සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කිරීම අපහසුයි. එවැනි අවස්ථාවක ශල්‍යකර්මයට අමතරව පිළිකා නාශක ඖෂධ වර්ග ප්‍රතිකාර සඳහා යොදා ගන්නව. මෙම ප්‍රතිකාර මගින් පිළිකා සෛල හැකිළීමකට ලක්වනව. නමුත් මෙම ඖෂධ මගින් අතුරු ආබාධ ඇතිවිය හැකියි. ප්‍රතිකාර වලින් පසු වරින් වර සායනයේ දී පරීක්ෂාවට ලක් වීම අවශ්‍යයි. එමගින් පිළිකාව නැවත ඇතිවේදැයි පරීක්ෂා කර බලනව. නැවත ඇති වන පිළිකාවක් සම්පූර්ණයෙන් සුව කිරීම අපහසු නමුත් ශල්‍යකර්ම සහ ඖෂධ මගින් තරමක් දුරට පාලනය කර ගත හැකියි.        ..

දැනට ශ්‍රී ලංකාවේ කාන්තාවන්ට වැලදෙන පිළකා අතරින් දෙවන තැන ගන්නේ ගැබ් ගෙල පිළිකාවයි. මෙය හැදෙන්නේ ගර්භාෂයේ ගෙල කොටස හෙවත්  යෝනි මාර්ගයට විවෘතව පවතින කොටසේ. ගැබ් ගෙල පිළිකාව හැදෙන ස්ථානය යෝනි මාර්ගයට විවෘතව පවතින නිසා මෙම පිළිකාව මූලික අවස්ථාවේදී හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව තිබෙනව. අසාමාන්‍ය රුධිර වහනය මෙම පිළිකාවේ රෝග ලක්ෂණයක්. මාස් ශුද්ධියට අමතරව අක්‍රමවත් රුධිර වහනය, ලිංගික සංසර්ගයෙන් පසු රුධිර වහනය වැනි රෝග ලක්ෂණ තිබේනම් වෛද්‍ය පරීක්ෂණයකට වහා ලක් විය යුතුයි. මෙම පිළිකාවට ප්‍රධාන රෝග කාරකය වන්නේ ඉතාමත් සුලභ වෛරසයක් වන HPV වෛරසයයි. ගැබ්ගෙල HPV වෛරස ආසාදනයට ලක්වුව හොත් එහි සෛල වල වෙනස් කම් ඇති වෙනවා. බොහෝ දුරට මෙය සම්පූර්ණයෙන් ම සුව වනව. නමුත් සුළු පිරිසකට වෛරසය  ඉවත් නොවී ගැබ් ගෙලෙහි පවතිනව. මෙසේ කාලයක් පවතින වෛරසය ගැබ්ගෙල සෛල වල ඇති කරන වෙනස් කම් පිළිකාවකට හැරන්න අවුරුදු 15ක් පමන ගත වෙනව. මෙම කාලය ඇතුලත පරීක්ෂාවකට ලක් වීමෙන් ඔබටත් ගැබ්ගෙල පිළිකාවක් සෑදීමට අවදානමක් ඇත් දැයි දැන ගන්න පුළුවන්. ගැබ් ගෙල ස්‍රාව පටල පරීක්ෂාව කර ගැනීමෙන් මෙය දැන ගන්න පුළුවන්. HPV වෛරසය ආසාදනය වැළැක්වීම සඳහා එන්නතක් දැන් සොයාගෙන තිබෙනව. පාසැල් දැරියන්ට මෙම එන්නත දීමෙන් ගැබ් ගෙල පිළිකා අවදානම 98% කින් පමන අඩුකරන්න පුළුවන්. මෙය දැන් ලංකාවේ ලබා ගත හැකියි. වැඩි විස්තර සඳහා ඔබේ වෛද්‍ය වරයා හමු වන්න. ..